کوه نور
این سنگ قیمتی از ناحیه قلعه باستانی گلکنده در نزدیکی حیدرآباد در ایالت آندرا پرادش هند در سال ۱۶۵۶ میلادی بدست آمد و توسط میرزا محمد میر جمله وزیر مشهور ایرانی عبدالله قطب‌شاه به شاه جهان پادشاه گورکانی هند تقدیم شد و در آنجا ماند.
در سال ۱۷۳۹ میلادی نادرشاه پس از تسخیر هند، این الماس را که بر تاج محمدشاه هندی می‌درخشید، دید و گفت: «این کوهی از نور است» و از آن تاریخ نام کوه نور بر آن ماند. او این الماس را به همراه دو قطعه الماس دیگر دریای نور (در موزه جواهرات ملی ایران) و مغول کبیر (که جواهرشناسان دنیا معتقدند همان الماس اورلف است که بر روی گرز امپراتوری کاترین دوم روسیه در مجموعه الماس‌های کاخ کرملین نگهداری می‌شود) به عنوان غنائم جنگی از هند بیرون آورد. کوه نور پس از مرگ نادر توسط احمدشاه درانی به افغانستان منتقل و سپس به شاه شجاع درانی رسید. پس از شکست شاه شجاع، از سردار هندی مهاراجه راجیتسینگ ملقب به شیر پنجاب، الماس مزبور توسط سردار نامبرده به هند برگردانده شد.
سرانجام کوه نور به تصرف کمپانی هند شرقی بریتانیا درآمد و وقتی ملکه ویکتوریا در سال ۱۸۷۷ امپراتور هند شد، شرکت هند شرقی آن را به ملکه هدیه کرد و رسماً اعلام شد که این الماس در اختیار ملکه ویکتوریا امپراتور بریتانیا در دوران استعمار بریتانیا بر هند است. هنگامی که کوه نور به بریتانیا برده شد، وزن آن ۱۹۰/۳قیراط بود. محل نگهداری پس از آنکه این الماس سال‌ها بین حاکمان متعدد هندی، ایرانی، افغان، مغول و بریتانیایی دست به دست شد، از ۱۵۰ سال پیش تا کنون جزئی از جواهرات سلطنتی بریتانیا بوده است. این الماس ۱۰۵ قیراطی آخرین بار بر تاج الیزابت، شهبانوی مادر قرار داشت. اکنون الماس کوه نور، همراه با سایر اقلام جواهرات سلطنتی بریتانیا در محل خاصی در برج لندن، قصری تاریخی در ساحل شمالی رود تیمز نگهداری می‌شود. ادعاهای مالکیت کوه نور در حال حاضر افزون بر بریتانیا که الماس مشهور کوه نور را دراختیار دارد، کشورهای هند، پاکستان، افغانستان و ایران نیز مدعی مالکیت آن هستند. هند درمورد مالکیت الماس کوه نور ادعا کرده و گفته است که کوه نور به طور غیرقانونی تصاحب شده و باید به کشور هند پس داده شود. در سال ۱۹۹۷ هنگامی که ملکه الیزابت دوم مشغول سفری رسمی به هند به مناسبت پنجاهمین سالگرد استقلال این کشور بود بسیاری از هندی‌ها در هند و بریتانیا خواستار بازگشت الماس کوه نور به هند شدند. با این وجود و با اینکه تعدادی از نهادهای فرهنگی هند می‌کوشند دولت هند را وادار کنند که از بریتانیا بخواهد که الماس کوه نور را پس بدهد، اما بنابر گزارش خبرگزاری هند (پی‌تی‌آی)، وی نارایاناسامی، وزیر مشاور در امور برنامه‌ریزی هند در پاسخ به سؤال مجلس عوام (لوک‌سابا) گفت که دولت هند تصمیمی برای بازپس گرفتن کوه نور و تخت طاووس (نادری) ندارد. دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا، در سال ۲۰۱۰ با اشاره به معاهده سال ۱۹۷۰ یونسکو که به اعاده میراث فرهنگی مربوط است گفت: «اگر به یکی [از این درخواست‌ها بله بگویید، ناگهان می‌بینید که موزه بریتانیا خالی شده است. متأسفانه باید بگویم که کوه نور همان‌جا که هست می‌ماند.» او همچنین در در ۲۱ فوریه سال ۲۰۱۳ در حالی که از هند بازدید می‌کرد دربارهٔ کسانی که خواهان بازپس گرفتن الماس هستند به سادگی گفت «کسی پشتیبان آنها نیست». در دسامبر سال ۲۰۱۵، یک وکیل پاکستانی بنام جاوید اقبال جعفری با ثبت دادخواستی در دادگاه، خطاب به ملکه الیزابت دوم به‌عنوان خوانده و پاسخگو برای بازپس گرفتن الماس کوه نور اقدام کرد. جعفری مدعی شد که الماس کوه نور متعلق به ایالت پنجاب پاکستان بود اما انگلیسی‌ها در اواسط سده ۱۹ میلادی که هند مستعمره آنها بود، این الماس را به زور گرفتند. اما پاکستان نمی‌تواند به‌سادگی این الماس را برگرداند چون مقامات هند نیز بارها یادآور شده‌اند که این الماس متعلق به آنهاست و ایران و افغانستان نیز از دلایلی برای مطرح کردن ادعای مالکیت این الماس گرانبها برخوردارند. در آوریل ۲۰۱۶ دولت هند اعلام کرد این کشور دیگر ادعایی بر الماس کوه نور ندارد. مشاور عالی حقوقی دولت هند به دیوان‌عالی این کشور گفت که این الماس «نه دزدیده شده و نه به زور برده شده است.» رانجیت کومار گفت: این الماس توسط زمامداران سابق پنجاب، به کمپانی هند شرقی بریتانیا «هدیه داده شده بود.»
منبع: ویکی پدیا،دانشنامه آزاد
